• Wiedza o społeczeństwie klasa 8

        • Plan wynikowy do wiedzy o społeczeństwie dla klasy 8 szkoły podstawowej

           

          Temat

          Wymagania na poszczególne oceny

          Dopuszczająca [2]

          Dostateczna [3]

          Dobra [4]

          Bardzo dobra [5]

          Celująca [6]

          Uczeń potrafi:
          1. Człowiek w społeczeństwie

          - wymienić podstawowe potrzeby człowieka;

          - wymienić osoby [podmioty, instytucje], które mają wpływ na rozwój młodego człowieka;

          - podać przykłady ról społecznych;

          - podać przykłady norm społecznych.

          - wymienić podstawowe kategorie potrzeb człowieka;

          - podać przykłady oddziaływania rodziny, szkoły i rówieśników na postawy i zachowania jednostki;

          - wymienić podstawowe społeczne oczekiwania wynikające z pełnienia roli dziecka i ucznia;

          - podać przykłady norm społecznych obowiązujących w wybranych społecznościach, np. w rodzinie, szkole.

           

          - dopasować wskazane potrzeby do właściwych kategorii;

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy potrzebami naturalnymi a społecznymi człowieka;

          - wyjaśnić znaczenie słowa socjalizacja;

          - wyjaśnić, jaką rolę w procesie socjalizacji odgrywa rodzina;

          - porównać społeczne oczekiwania dotyczące pełnienia roli dziecka i rodzica oraz ucznia i nauczyciela;

          - podać przykłady konfliktu ról społecznych;

          - wymienić podstawowe kategorie norm społecznych.

           

          - dostrzec i  przedstawić zależności pomiędzy  procesem zaspokajania potrzeb a rozwojem człowieka;

          - przedstawić czynniki mające wpływ na samoocenę człowieka;

          - rozpoznać i dopasować wskazane normy społeczne do właściwych kategorii;

          - przedstawić pozytywne i negatywne wzorce zachowań funkcjonujące w swoim środowisku rówieśniczym;

          - dokonać autorefleksji, wskazać swoje mocne i słabe strony;

          - na wybranych przykładach [tekst, ilustracja] dostrzec konflikt ról społecznych;

          - wskazać przyczyny i skutki nieprzestrzegania przez jednostkę norm społecznych.

           

          - przewidzieć konsekwencje braku zaspokojenia poszczególnych potrzeb człowieka;

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy normami formalnymi a nieformalnymi;

          - na wybranych przykładach dokonać analizy sytuacji, w której dochodzi do konfliktu ról społecznych [wskazać przyczyny, konsekwencje, sposoby rozwiązania problemu];

          - przedstawić problem przestrzegania norm społecznych w swoim środowisku [ocena zjawiska, dostrzeganie problemów i zagrożeń, wskazywanie przyczyn i konsekwencji].
          1. Grupy społeczne

          - podać przykłady grup społecznych;

          - podać przykłady konfliktów społecznych;

          - wymienić podstawowe sposoby rozwiązywania konfliktów w grupie rówieśniczej i w szkole.

           

          - wymienić podstawowe cechy grup społecznych;

          - określić, jakim rodzajem grupy jest grupa koleżeńska;

          - wymienić grupy społeczne, do których należy;

          - wymienić typowe konflikty występujące w szkole i grupie rówieśniczej;

          - podać przykłady postaw/zachowań jednostek wobec konfliktu;

          - wymienić podstawowe sposoby rozwiązywania konfliktów społecznych.

           

          - rozpoznać poszczególne rodzaje grup społecznych;

          - wskazać cechy grupy nastawionej na realizację zadania, typowego dla społeczności uczniowskiej;

          - podać przykłady korzyści i zagrożeń wynikających z bycia w grupie;

          - podać przykłady zasad efektywnej współpracy;

          - wskazać dobre i złe strony poszczególnych postaw wobec konfliktu;

          - rozpoznać typowe sposoby rozwiązywania konfliktów;

          - wymienić warunki prowadzenia skutecznych negocjacji.

           

          - dopasować właściwe cechy do podanych grup społecznych;

          - rozpoznać sytuacje, w których łamane są zasady efektywnej współpracy w grupie;

          - porównać konsekwencje przyjęcia określonych postaw wobec sytuacji konfliktowej dla jednostki i społeczeństwa;

          - porównać różne sposoby rozwiązywania konfliktów, wskazać ich dobre i złe strony;

          - uzasadnić wybór metody rozwiązywania konfliktu społecznego.

           

          - porównać cechy grup nastawionych na realizację różnych typów zadań;

          - dokonać analizy konkretnej sytuacji konfliktowej [wskazać strony konfliktu, przejawy, przyczyny i konsekwencje społeczne konfliktu; zaproponować sposoby rozwiązania konfliktu, uzasadnić wybór sposobu rozwiązania konfliktu].

          1. Komunikacja i autoprezentacja

          - wymienić podstawowe zasady skutecznej komunikacji;

          - odróżnić nadawcę od odbiorcy komunikatu;

          - podać przykłady sytuacji, w których młody człowiek powinien zachować się asertywnie [zachować dystans, sprzeciwić się].

           

          - wymienić podstawowe rodzaje komunikacji;

          - podać przykłady komunikatów niewerbalnych;

          - wymienić czynniki utrudniające wystąpienia publiczne;

          - wymienić podstawowe cechy postawy asertywnej.

           

          - wyjaśnić, czym różni się przekaz werbalny od niewerbalnego;

           - wyjaśnić, jaką rolę pełni komunikacja niewerbalna;

          - określić nadawcę i odbiorcę przedstawionego  komunikatu;

          - wymienić zasady, których należy przestrzegać w wystąpieniach publicznych;

          - zastosować w praktyce zasady skutecznej komunikacji, np. w wystąpieniu na forum klasy;

          - rozpoznać postawy asertywne oraz postawy uległości, agresji i manipulacji.

           

          - odczytać znaczenie i rolę komunikatów niewerbalnych w zaprezentowanych wystąpieniach publicznych;

          - zastosować wybrane komunikaty niewerbalne w wystąpieniu publicznym;

          - - wyjaśnić, czym się różni debata od dyskusji;

          - dostrzec i opisać przykłady łamania zasad dobrej komunikacji;

          - wyjaśnić, czym się różni postawa asertywna od postaw: uległości, agresji i manipulacji.

          - stosować w praktyce warunki asertywności.

          - dokonać krytycznej analizy przekazu informacyjnego, np. reklamy [wykorzystane środki perswazyjne, przejawy i sposoby manipulacji, wykorzystane komunikaty niewerbalne];

          - dokonać krytycznej analizy postaw uznawanych za asertywne pod kątem przestrzegania zasad asertywności;

          - zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] akcję społeczną propagującą postawy asertywne i zasady asertywności.

           
          1. Życie rodzinne

          - podać przykłady więzi łączących członków rodziny;

          - wymienić podstawowe oczekiwania społeczne wobec poszczególnych członków rodziny [dzieci, rodziców].

          - wymienić cechy rodziny jako grupy społecznej;

          - wymienić potrzeby młodych ludzi, które zaspokaja rodzina;

          - wymienić rodzaje współczesnych rodzin;

          - wymienić podstawowe prawa i obowiązki dziecka w rodzinie;

          - wymienić podstawowe wartości kształtujące życie rodzinne;

          - wymienić podstawowe problemy zagrażające prawidłowemu funkcjonowaniu współczesnych polskich rodzin.

          - wyjaśnić, w jaki sposób rodzina przyczynia się do zaspokajania potrzeb człowieka;

          - podać nazwy poszczególnych funkcji rodziny;

          - porównać cechy różnych typów rodzin / rozpoznać poszczególne typy rodziny;

          - wymienić czynniki sprzyjające zacieśnianiu więzi rodzinnych;

          - wymienić instytucje wspierające rodziny w realizacji swoich funkcji oraz formy pomocy rodzinie.

           

          - wskazywać przykłady [rozpoznać sytuacje] realizacji przez rodzinę poszczególnych funkcji;

          - rozpoznawać sytuacje nieprawidłowego realizowania przez rodzinę swoich funkcji;

          - wyjaśnić, jak na poszczególnych etapach życia jednostki, zmienia się rola rodziny w procesie socjalizacji;

          - wskazać zależności pomiędzy systemem wartości a zasadami funkcjonowania rodziny.

          - zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie [projekt społeczny] propagujący na terenie szkoły lub społeczności lokalnej wybrane wartości kształtujące życie rodzinne;

          - zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie propagujące wiedzę na temat instytucji wspierających rodzinę i form pomocy rodzinie.

          1. Edukacja i praca

          - wymienić podstawowe zadania szkoły,

          - wymienić poszczególne typy szkół tworzących strukturę szkolną w Polsce,

          - wymienić podstawowe prawa i obowiązki uczniów,

          - wymienić osoby, u których może szukać pomocy, w przypadku naruszenia praw ucznia.

          - wymienić funkcje, które pełni szkoła,

          - odczytać ze schematu podstawowe informacje dotyczące struktury polskiego szkolnictwa,

          - przedstawić różne warianty kontynuowania edukacji po ukończeniu szkoły podstawowej;

          - określić, kto tworzy samorząd szkolny,

          - wymienić formy organizacji życia szkolnego.

           

          - wymienić działania za pomocą, których szkoła realizuje poszczególne funkcje;

          - przedstawić wady i zalety wyboru poszczególnych wariantów dalszej edukacji;

          - zaplanować swoją dalszą edukację pod kątem przyszłej aktywności zawodowej [preferencji zawodowych];

          - scharakteryzować poszczególne formy życia szkolnego [organizacja, zadania, formy działania],

          - rozpoznać przypadki naruszania praw ucznia.

           

          - zhierarchizować funkcje szkoły,

          - określić, jaki wpływ na rozwój i przyszłość młodego człowieka wywiera szkoła;

          - wyjaśnić, jakich umiejętności oczekuje współczesny rynek pracy;

          - wymienić czynniki umożliwiające odniesienie sukcesu edukacyjnego i zawodowego;

          - ocenić pracę samorządu szkolnego / podejmowane przez niego działania i formy pracy;

          - ocenić i uzasadnić swoją aktywność [pracę] w ramach samorządu szkolnego.

          - zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie propagujące ideę samorządności uczniowskiej;

          - zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie informujący społeczność szkolną, o sposobach dochodzenia swoich praw w szkole.

          1. Ekonomia na co dzień

          - odróżnić dochody rodziny od wydatków;

           - wymienić podstawowe wydatki i źródła dochodów typowego gospodarstwa domowego;

          - wymienić podstawowe prawa przysługujące konsumentowi.

           

          - wymienić podstawowe zasady konstruowania budżetu domowego;

          - wymienić rodzaje źródeł dochodów gospodarstwa domowego;

          - wymienić podstawowe zasady prawidłowo skonstruowanego budżetu domowego;

          - podać przykłady łamania praw konsumenta;

          - wypełnić typowy formularz reklamacyjny.

          - ocenić [uzasadnić ocenę], czy zaprezentowany budżet gospodarstwa domowego jest prawidłowo skonstruowany;

          - wymienić przyczyny powstawania deficytu w budżecie domowym;

          - opisać strukturę typowego budżetu domowego;

          - napisać reklamację;

          - wymienić instytucje chroniące prawa konsumenta;

          - wymienić podstawowe zasady, którymi powinien kierować się świadomy konsument.

          - zaprojektować działania służące ograniczeniu wydatków budżetu domowego;

          - wyjaśnić, jak przestrzeganie zasad świadomego konsumenta wpływa na funkcjonowanie gospodarstwa domowego.

           

          - na wybranych przykładach ocenić ofertę handlową [przydatność w gospodarstwie domowym, jakość, cena, konkurencyjność]. 

          Podsumowanie i test

           

           

           

           

           
          1. Czym są prawa człowieka?

           

          - podać przykłady praw przysługujących dzieciom;

          - podać przykłady praw i wolności człowieka;

          - wymienić główne funkcje praw i wolności człowieka;

          - podać, kto i kiedy uchwalił Powszechną Deklarację Praw Człowieka;

          - podać, kto i kiedy uchwalił Konwencję Praw Dziecka;

          - podać przykłady łamania praw dziecka;

          - podać przykłady działań podejmowanych przez UNICEF.

          - wymienić cechy praw i wolności człowieka;

          - wyjaśnić, na czym polega szczególne znaczenie Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka;

          - wymienić prawa zawarte w Konwencji Praw Dziecka;

          - rozwinąć skrót UNICEF

           

          - przedstawić historię koncepcji praw i wolności człowieka;

          - wyjaśnić, znaczenie poszczególnych cech praw i wolności człowieka.

           

          - wyjaśnić, w jaki sposób młodzi ludzie mogą włączyć się w działania prowadzone przez UNICEF;

          - zaprezentować* wybraną formę aktywności UNICEFU.
          1. Katalog praw człowieka

          - wymienić przykłady konstytucyjnych praw i wolności człowieka.

          - podać przykłady praw pierwszej, drugiej i trzeciej generacji;

          - podać przykłady praw i wolności osobistych, politycznych oraz socjalnych, kulturalnych i ekonomicznych zagwarantowanych w Konstytucji RP;

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy prawami pierwszej, drugiej i trzeciej generacji;

          - rozpoznać przykłady łamania praw i wolności człowieka;

          - uzasadnić konieczność funkcjonowania systemu ochrony praw i wolności człowieka.

           

          - wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratycznym odgrywa system ochrony praw człowieka.

           

          - zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] kampanię społeczną propagującą ideę ochrony praw i wolności człowieka.
          1. Ochrona praw człowieka

          - podać przykłady łamania praw człowieka we współczesnym świecie;

          - wymienić instytucje chroniące prawa człowieka w Polsce.

           

           

          - podać przykłady spraw, z którymi można zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka;

          - podać przykłady organizacji międzynarodowych zajmujących się ochroną praw i wolności człowieka;

          - podać przykłady działań podejmowanych przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż.

           

          - przedstawić zagrożenia wynikające z łamania praw i wolności człowieka;

          - wymienić przyczyny łamania praw człowieka;

          - wyszukać w mediach opisy sytuacji, w których łamane są prawa człowieka.

          - porównać poziom przestrzegania praw człowieka w państwach globalnego Południa i globalnej Północy;

          - ocenić [uzasadnić] poziom przestrzegania praw człowieka w Polsce.

          - przedstawić i ocenić poziom przestrzegania i ochrony praw i wolności człowieka w wybranym państwie świata;

          - zaprezentować* działalność wybranej organizacji międzynarodowej na rzecz ochrony praw i wolności człowieka.
          1. Bezpieczeństwo nieletnich

          - podać przykłady zagrożeń wynikających z korzystania z cyberprzestrzeni;

          - podać przykłady pozytywnego i negatywnego wykorzystania internetu przez młodych ludzi.

          - określić, kogo w świetle polskiego prawa, nazywamy nieletnim;

          - wymienić podstawowe zasady odpowiedzialności prawnej nieletnich;

          - wymienić korzyści i  zagrożenia wynikające z korzystania z interenetu

          - wskazać formy cyberprzemocy.

          - określić podstawowe zasady bezpiecznego korzystania z internetu;

          - przedstawić wady i zalety aktywności na forach społecznościowych.

          - wyjaśnić, jak skutecznie można się chronić przed zagrożeniem cyberprzemocą

          - zaplanować [przeprowadzić/ wziąć aktywny udział] działanie na rzecz promowania wśród rówieśników zasad prawidłowego korzystania z internetu.
          1. Służby ochrony prawa

          - wymienić przykłady działań policji;

          - podać przykłady, innych niż policja, służb porządkowych w Polsce,

          - podać przykłady działań straży miejskiej.

          - wymienić główne zadania policji;

          - wymienić główne prawa przysługujące policjantom;

          - wymienić prawa przysługujące nieletnim w kontakcie z policjantem;

          - wymienić rodzaje służ mundurowych w Polsce.

          - odszukać informacje o prawach przysługujących ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym.

          - wymienić zadania poszczególnych służb mundurowych w Polsce;

          - wymienić główne prawa przysługujące ofiarom przestępstwa, świadkom i oskarżonym;

          -uzasadnić konieczność znajomości przysługujących nam praw;

          - wyjaśnić, gdzie należy szukać pomocy w przypadku występowania przemocy domowej

           

           

          - uzasadnić konieczność reagowania w przypadku występowania przemocy domowej, przemocy rówieśniczej;

          -zinterpretować przepisy prawa dotyczące działania służ porządkowych.

           

          - zaplanować działanie [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] propagujące konieczność [skuteczne formy] przeciwdziałania przemocy domowej [przemocy w grupie rówieśniczej / przemocy w szkole].

          Podsumowanie i test

           

           

           

           

           
          1. Czym jest samorząd?

          - określić, kto tworzy samorząd uczniowski;

          - podać przykłady działań samorządu uczniowskiego;

          - wymienić podstawowe jednostki podziału terytorialnego państwa polskiego;

          - określić, w której gminie, powiecie i województwie mieszka.

           

          - wymienić rodzaje samorządów działających w Polsce;

          - podać przykłady samorządów zawodowych;

          - podać przykłady działań samorządu terytorialnego;

          - odszukać na mapie województwo, w którym mieszka;

          - rozpoznać herb miejscowości, w której mieszka;

          - odszukać informacje na temat osób pełniących najważniejsze funkcje w swojej gminie.

          - wyjaśnić, w jakim celu tworzone są samorządy zawodowe;

          - wyjaśnić, w czym przejawia się zasada decentralizacji władzy publicznej w Polsce;

          - wymienić organy samorządów terytorialnych w Polsce;

          - określić, jaki charakter ma gmina, w której mieszka;

          - rozpoznać herb województwa, w którym mieszka;

          - podać imiona i nazwiska osób pełniących aktualnie najważniejsze funkcje w swojej gminie.

          - uzasadnić konieczność, angażowania się w życie lokalnej społeczności;

          - wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratycznym odgrywa samorząd terytorialny;

          - wyjaśnić, czym się różni gmina wiejska, od gminy miejsko-wiejskiej i miejskiej;

          - wymienić organy państwa, które mogą ingerować [kontrolować] działania władz samorządowych.

          - zaprezentować* swoją gminę: historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach;

          - zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] działanie na rzecz swojej społeczności lokalnej.

          1. Gmina – podstawowa jednostka samorządu

          - wymienić organy gminy, w której mieszka;

          - podać przykłady spraw załatwianych w urzędzie gminy;

          - określić, gdzie znajduje się urząd gminy, w której mieszka.

          - wymienić podstawowe zadania gminy;

          - odróżnić organy uchwałodawcze od organów wykonawczych gminy;

          - podać sposób wyłaniania władz gminy;

          - podać przykłady spraw rozstrzyganych w referendum gminnym.

           

          - wymienić podstawowe uprawnienia organów uchwałodawczych i wykonawczych gminy;

          - wymienić zasady przeprowadzania wyborów do władz gminy;

          - podać przykłady zadań własnych i zleconych gminy;

          - wymienić źródła finasowania gminy;

          - podać przykłady wpływu mieszkańców na życie gminy;

          - wyjaśnić pojęcie budżet obywatelski;

          - wyszukać informacje na temat przedsięwzięć podejmowanych przez młodzieżowe rady gminy, miasta.

          - do poszczególnych rodzajów gminy dopasować odpowiadające im organy;

          - zinterpretować przepis prawa dotyczący organizacji referendum gminnego;

          - wyjaśnić, jaką rolę w budżecie gminy odgrywają środki uzyskiwane z funduszy unijnych;

          - uzasadnić konieczność angażowania się mieszkańców w rozwiązywanie problemów gminy i działalność organów gminy;

          - wyjaśnić, w jaki sposób działalność samorządu gminnego przyczynia się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego;

          - podać przykłady działania młodzieżowej rady gminy.

          - wyszukać informacje na temat realizacji lokalnych inicjatyw mieszkańców finansowanych z budżetów obywatelskich;

          - przygotować kampanię wyborczą do młodzieżowej rady gminy;

          - uczestniczyć w pracach młodzieżowej rady gminy;

          - zareklamować / promować na forum szkoły ideę młodzieżowej rady gminy;

          - zaprezentować strukturę budżetu swojej gminy [wykres, tabela, prezentacja multimedialna].

           
          1. Powiat i województwo

          - wymienić organy powiatu i województwa;

          - podać przykłady spraw załatwianych w starostwie powiatowym i urzędzie marszałkowskim;

          - określić, gdzie znajdują się władze powiatu i województwa, w których mieszka.

          - wymienić podstawowe zadania samorządu powiatowego i wojewódzkiego;

          - odróżnić organy uchwałodawcze od organów wykonawczych powiatu i województwa;

          - podać sposób wyłaniania władz samorządowych powiatu i województwa;

          - podać przykłady spraw rozstrzyganych w referendum lokalnym.

           

          - wymienić podstawowe uprawnienia organów uchwałodawczych i wykonawczych powiatu i województwa;

          - zinterpretować przepis prawa dotyczący przeprowadzania wyborów do władz uchwałodawczych powiatu i województwa.

           

          - porównać strukturę i sposób powoływania władz samorządowych gminy, powiatu i województwa.

          - przedstawić strukturę polityczną sejmiku swojego województwa;

          - zaprezentować* swój powiat lub województwo [historię, symbole, tradycje oraz miejsca i osoby, które odegrały szczególną rolę w jej dziejach].

           
          1. Obywatele a władza samorządowa

          - podać przykłady spraw załatwianych przez urząd gminy, starostwo powiatowe, urząd marszałkowski;

          - odszukać stronę internetową własnego urzędu gminy, starostwa powiatowego, urzędu marszałkowskiego .

          - sporządzić wykaz spraw, które można załatwić w gminie za pomocą ePUAP;

          - wymienić podstawowe zasady postępowania etycznego w pracy administracji publicznej;

          - wyjaśnić pojęcie korupcja;

          - wymienić praw przysługujące obywatelowi w urzędzie;

          - wypełnić wniosek o wydanie dowodu osobistego.

          - odszukać informacje zamieszczane w Biuletynie Informacji Publicznej;

          - wyjaśnić, jaki rodzaj informacji zamieszcza się w BIP;

          - rozpoznać przypadki łamania praw obywateli w urzędzie.

           

          - wyjaśnić, dlaczego należy przestrzegać zasad etycznego postępowania urzędników administracji;

          - wskazać działania, które może podjąć obywatel w przypadku łamania jego praw w urzędzie;

          - uzasadnić konieczność aktywności obywatelskiej dla prawidłowego funkcjonowania społeczności lokalnej;

          - zaprezentować strukturę organizacyjną swojego urzędu gminy.

          - zaplanować [przeprowadzić na forum szkoły] kampanię społeczną promującą zasady etycznego postępowania urzędników administracji [przeciwdziałającą zjawisku korupcji; nepotyzmu];

          - zorganizować debatę / dyskusję [wziąć aktywny udział w debacie/ dyskusji] na temat przyczyn i skutków zjawiska korupcji i [lub] nepotyzmu w życiu publicznym;

          - zaprojektować inicjatywę, która może być sfinansowana w ramach budżetu obywatelskiego.

          Podsumowanie i test

           

           

           

           

           
          1. Naród i ojczyzna

          - podać przykłady polskiego dziedzictwa narodowego;

          - podać przykłady więzi łączących polską wspólnotę narodową,

          - wymienić i rozpoznać polskie symbole narodowe;

          - nazwać swoją dużą i mała ojczyznę;

          - rozpoznać Narodowe Święto Niepodległości i Święto Narodowe Trzeciego Maja.

          - wymienić główne czynniki kształtujące polską tożsamość narodową;

          - wyjaśnić pojęcie ojczyzna;

          - opisać polskie symbole narodowe;

          - wymienić sytuacje, w których używa się polskich symboli narodowych;

          - wymienić najważniejsze polskie święta narodowe;

          - przedstawić zasady prawidłowego zachowania w trakcie uroczystości państwowych, świąt narodowych, wobec symboli narodowych.

           

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy wspólnotą narodową i wspólnotą etniczną;

          - wyjaśnić, jakie znaczenie dla współczesnego młodego człowieka ma tożsamość narodowa;

          - przedstawić historię polskich symboli narodowych;

          - wymienić różne rodzaje tożsamości społecznych.

           

          - uzasadnić, że można pogodzić różne tożsamości społeczno-kulturowe - wyjaśnić, w jaki sposób historia kształtowała polską tożsamość narodową,

          - do podanych świat narodowych dopasować odpowiadające im wydarzenia historyczne,

          - przedstawić negatywne i pozytywne aspekty funkcjonowania społeczeństw wieloetnicznych/ narodowych,

          - wyjaśnić, z czego mogą wynikać trudności w utrzymaniu polskiej tożsamości narodowej.

          - wyjaśnić, jak i dlaczego, jak zmieniały się na przestrzeni dziejów polskie symbole narodowe,

          - przedstawić wybrany problem etniczny / narodowy współczesnego świata*,

          - zaprezentować wybrany element polskiego dziedzictwa narodowego*;

          - przedstawić czynniki utrudniające i ułatwiające prawidłową komunikację pomiędzy różnymi grupami etnicznymi / narodowymi.
          1. Obywatelstwo i narodowość

          - wymienić podstawowe prawa i obowiązki obywatela RP;

          - podać przykłady cnót /wartości obywatelskich;

          -  wymienić postaci najwybitniejszych Polaków XX i XXI wieku.

          - odróżnić [rozpoznać na przykładach] pojęcie narodowość od obywatelstwa;

          - wymienić więzi łączące obywatela i państwo;

          - wymienić podstawowe sposoby nabycia obywatelstwa polskiego;

          - wyjaśnić, na czym polega zasada krwi;

          - wymienić cechy dobrego obywatela.

           

          - rozpoznać różne sposoby nabywania obywatelstwa polskiego;

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy obywatelstwem a narodowością;

          - wymienić konstytucyjne prawa i obowiązki obywatela RP;

          - wyjaśnić, jaki wpływ ma państwo na kształtowanie więzi narodowych.

           

           

          - porównać różne sposoby nabywania obywatelstwa polskiego;

          - uzasadnić konieczność przestrzegania cnót/wartości obywatelskich we współczesnym państwie demokratycznym;

          - przedstawić konsekwencję odrzucenia wartości w życiu publicznym.

          - zaprezentować* wzorzec obywatela polskiego; wybór postaci uzasadnić, odwołując się do jego cnót, postaw, działań, osiągnięć.

          1. Czym jest patriotyzm?

          - podać przykłady postaw patriotycznych i działań na rzecz dobra Ojczyzny;

          - podać przykłady postaw patriotycznych wśród współczesnej młodzieży.

          - wyjaśnić pojęcie patriotyzm;

          - wymienić przejawy patriotyzmu lokalnego i gospodarczego.

           

          - uzasadnić potrzebę patriotyzmu we współczesnym świecie;

          - porównać postawy patriotyczne dawniej i dzisiaj.

           

          - wskazać zalety i wady postaw określanych jako patriotyzm gospodarczy;

           - wskazać zalety i wady postaw uznawanych współcześnie za przejawy patriotyzmu, np. kibicowanie na zawodach sportowych.

           

          - podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania służące propagowaniu postaw patriotycznych [zaplanować, aktywnie uczestniczyć];

          - podjąć działania sprzyjające rozwojowi lokalnej społeczności [zaplanować, aktywnie uczestniczyć].
          1. Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce

          - podać przykłady mniejszości etnicznych i narodowych we współczesnej Polsce;

          - wymienić podstawowe grupy cudzoziemców przebywających w Polsce.

           

          - wymienić podstawowe prawa przysługujące mniejszościom narodowym i etnicznym w Polsce,

          - wyjaśnić pojęcie Polonia,

          - odczytać z mapy, gdzie znajdują się największe skupiska mniejszości etnicznych i narodowych w Polsce;

          - odczytać z mapy, gdzie współcześnie znajdują się największe skupiska Polonii.

          - wymienić zamieszkujące Polskę mniejszości narodowe i etniczne, oraz grupę posługującą się językiem regionalnym;

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy mniejszościami narodowymi i etnicznymi w Polsce a cudzoziemcami;

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy pojęciami: imigranci i uchodźcy;

          - wymienić podstawowe prawa przysługujące uchodźcom w Polsce;

          - wymienić związki łączące Polonię z Polską.

           

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy mniejszością narodową a mniejszością etniczną;

          - wymienić kryteria, które decydują w Polsce o uznaniu danej społeczności za mniejszość narodową lub etniczną;

          - wymienić główne czynniki, które zadecydowały o powstaniu Polonii;

          - uzasadnić konieczność szczególnej ochrony prawnej mniejszości narodowych i etnicznych.

          - zaprezentować* historię, kulturę, formy organizacji wybranej mniejszości narodowej lub etnicznej w Polsce

          1. Tolerancja i przejawy ksenofobii

          - podać przykłady /  rozpoznać przejawy ksenofobii, w tym rasizmu, szowinizmu i antysemityzmu;

          - rozpoznać postawy tolerancyjne i braku tolerancji.

          - wyjaśnić pojęcia: ksenofobia, rasizm, szowinizm;

          - wyjaśnić pojęcie tolerancja;

          - odróżnić postawę tolerancyjną od postawy bezkrytycznej akceptacji;

          - podać przykłady stereotypów.

           

          - wyjaśnić pojęcie stereotyp;

          - wymienić cechy stereotypu;

          - wyjaśnić, w jaki sposób można przeciwstawiać się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmowi i antysemityzmowi.

          - porównać postawę patriotyczną i nacjonalistyczną;

          - uzasadnić słuszność postawy tolerancyjnej.

          - uzasadnić potrzebę przeciwstawiania się przejawom ksenofobii, w tym szowinizmowi i antysemityzmowi;

          - przedstawić społeczne konsekwencje stereotypizacji.

           

          - podjąć na forum szkoły lub środowiska lokalnego działania sprzyjające kształtowaniu

          postawy otwartości, akceptacji i tolerancji wobec odmienności etnicznych, religijnych i kulturowych.

           

          Podsumowanie i test

           

           

           

           

           
          1. Państwo i demokracja

          - podać przykłady działań władzy państwowej;

          - wymienić podstawowe cechy państwa;

          - wymienić nazwy współczesnych reżimów politycznych [demokracja, autorytaryzm, totalitaryzm].

          - wyjaśnić, co to znaczy, że państwo jest suwerenne;

          - wymienić podstawowe funkcje państwa;

          - podać przykłady realizacji zasady przedstawicielstwa;

          - wymienić podstawowe cechy państwa demokratycznego.

           

          - - wymienić podstawowe formy demokracji bezpośredniej;

          - wyjaśnić, czym się różni demokracja bezpośrednia od pośredniej;

          - wymienić korzyści, jakie daje obywatelom ustrój demokratyczny;

          - wymienić podstawowe cechy autorytaryzmu i totalitaryzmu;

          - dopasować działania władzy państwowej do poszczególnych funkcji państwa;

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy monarchią a republiką.

          - wskazać wady i zalety demokracji bezpośredniej i pośredniej;

          - wskazać na mapie Europy monarchie i republiki;

          - podać przykłady współczesnych państwa autorytarnych;

          - podać przykłady współczesnych i historycznych państw totalitarnych.

           

          - zaprezentować* sytuację człowieka w państwie totalitarnym

          - porównać pozycję obywatela w państwie demokratycznym oraz państwie autorytarnym i totalitarnym.
          1. Polska państwem demokratycznym

          - wymienić główne rodzaje władzy państwowej;

          - wymienić organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej w Polsce;

          - podać nazwę ustawy zasadniczej.

          - wymienić podstawowe zasady ustroju Polski;

          - wyjaśnić, na czym polega zasady: konstytucjonalizmu, przedstawicielstwa i trójpodziału władzy;

          - wymienić źródła powszechnie obowiązującego prawa w Polsce;

          - wymienić szczególne cechy konstytucji.

           

           

          - wymienić rozdziały Konstytucji RP;

          - wyjaśnić, czym zajmuje się Trybunał Konstytucyjny;

          - wyjaśnić, czym jest preambuła;

          - wyjaśnić, na czym polegają zasady: pluralizmu politycznego, republikańskiej formy rządu, państwa prawa;

          - wymienić wartości, do których odwołuje się preambuła Konstytucji;

          - odszukać w Konstytucji RP przepisy dotyczące wskazanych kwestii;

          - wyjaśnić, czego dotyczyły referenda ogólnokrajowe przeprowadzone po 1989 roku.

           

           

          - wyjaśnić, jakich spraw może dotyczyć referendum ogólnokrajowe;

          - dokonać interpretacji przepisu Konstytucji RP dotyczącego referendum ogólnokrajowego;

          - przedstawić główne zasady nowelizacji Konstytucji RP.

           

          - wyjaśnić, dlaczego zasady konstytucjonalizmu, przedstawicielstwa, trójpodziału władzy, pluralizmu politycznego, państwa prawa są fundamentem ustroju demokratycznego;

          - wskazać wady i zalety republikańskiej formy rządów;

          - przedstawić historię polskiego konstytucjonalizmu.
          1. Sejm i Senat RP

          - wymienić organy władzy ustawodawczej;

          - wymienić główną funkcję Sejmu i Senatu;

          - określić, z kogo składa się Sejm i Senat;

          - podać zasadę zgodnie, z którą formowany jest Sejm i Senat;

          - podać przykład partii politycznej działającej w Polsce.

           

           

          - określić, z ilu posłów składa się Sejm, a z ilu Senat;

          - wymienić najważniejsze kompetencje Sejmu i Senatu;

          - wyjaśnić, na czym polega zasada przedstawicielstwa;

          - wyjaśnić, w jaki sposób podejmowane są decyzje w Sejmie i Senacie;

          - wymieć zasady, według, których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu;

          - wymienić partie polityczne, których przedstawiciele zasiadają w Sejmie bieżącej kadencji.

           

          - określić, z kogo składa się Zgromadzenie Narodowe;

          - podać przykład sytuacji, w której Sejm i Senat obradują jako Zgromadzenie Narodowe;

          - wyjaśnić zasady, według, których odbywają się wybory do Sejmu i Senatu;

          - wyjaśnić pojęcie immunitet;

          - wymienić główne etapy procesu ustawodawczego;

          - wyjaśnić, co jest głównym celem działalności partii politycznej.

           

          - porównać zasady wyborów do Sejmu i Senatu;

          - porównać rolę Sejmu i Senatu w procesie ustawodawczym;

          - wyjaśnić, jaką rolę w procesie ustawodawczym posiada Prezydent RP;

          - wyjaśnić pojęcia: mandat, komisje sejmowe, Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów,

          - wyjaśnić, jakie znaczenie w państwie demokratycznym ma aktywność wyborcza obywateli;

          - wskazać skutki, jakie niesie dla państwa i społeczeństwa niska frekwencja wyborcza.

           

          - zaprezentować*  wybraną polską partię polityczną [struktura organizacyjna, program, działalność, wartości].
          1. Prezydent i Rada Ministrów

          - wymienić organy władzy wykonawczej w Polsce;

          - podać imię i nazwisko urzędującej głowy państwa oraz Prezesa Rady Ministrów;

          - określić sposób powoływania Prezydenta RP;

          - podać przykład uprawnienia Prezydenta RP.

          - przedstawić główne zasady wyboru Prezydenta RP;

          - wymienić podstawowe kompetencje Prezydenta RP;

          - wymienić podstawowe kompetencje Rady Ministrów.

          - uporządkować kompetencje Prezydenta RP [polityka wewnętrzna, polityka zagraniczna];

          - omówić główne zasady procedury tworzenia rządu;

          - przedstawić podstawowe fakty dotyczące życiorysu politycznego urzędującej głowy państwa oraz Prezesa Rady Ministrów.

          - wyjaśnić, na czym polega kontrola polityczna Sejmu nad Radą Ministrów;

          - wyjaśnić na czym polega zasada kontrasygnaty;

          - przedstawić główne zadania wskazanych ministerstw;

          - wymienić Prezydentów RP po 1989 r.

           

          - zaprezentować* zadania i zakres działań wybranego ministerstwa;

          - na podstawie zgromadzonych informacji, wyjaśnić, w jaki sposób działania wskazanych ministerstw wpływają na życie przeciętnej polskiej rodziny.
          1. Sądy i trybunały

          - podać przykłady spraw, z którymi człowiek może zwrócić się do sądu;

          - wymienić rodzaje sądów w Polsce.

           

          - wymienić główne zasady postępowania sądowego;

          - wymienić nazwy trybunałów działających w Polsce;

          - określić główne zadanie Trybunału Konstytucyjnego;

          - wyjaśnić, czym zajmują się sądy administracyjne.

          - rozpoznać główne zasady postępowania sądowego,

          - wyjaśnić, na czym polega zasada niezależności sądów;

          - wyjaśnić, na czym polega zasada niezawisłości sędziów;

          - wyjaśnić, jaką rolę pełnią sędziowie w procesie sądowym;

          - wymienić strony postępowania sądowego [postepowanie karne i cywilne].

          - wymienić zasady gwarantujące niezawisłość sędziów,

          - wyjaśnić, znaczenie zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego;

          - wyjaśnić, w jaki sposób realizowana jest zasada dwuinstancyjności postępowania sądowego,

          - wyjaśnić rolę Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Stanu dla ochrony zasady państwa prawa.

          - omówić strukturę i hierarchię sądów w Polsce;

          - zaprezentować strukturę organizacyjną sądu rejonowego;

          - zająć stanowisko w sprawie roli ławników w procesie sądowym [zbudować argumenty i kontrargumenty].
          1. Organizacje pozarządowe

          - podać przykłady organizacji pozarządowych;

          - podać przykłady działań wolontariuszy.

           

          - podać przykłady realizacji prawa do swobodnego zrzeszania się;

          - odszukać przykłady stowarzyszeń i fundacji działających w swoim środowisku lokalnym;

          - podać przykłady działań podejmowanych przez związki zawodowe;

          - wymienić cechy wolontariatu.

          - wyjaśnić pojęcia: fundacja i stowarzyszenie;

          - wyjaśnić, jak rolę pełnią związki zawodowe;

          - uzasadnić konieczność angażowania się w działania organizacji pozarządowych;

          - przedstawić korzyści wynikające z pracy w wolontariacie;

          - wymienić główne organizacje młodzieżowe działające w Polsce.

          - wyjaśnić, jaką rolę w państwie demokratycznym odgrywa zasada swobodnego zrzeszania się;

          - wyjaśnić różnicę pomiędzy fundacją a stowarzyszeniem;

          - wyjaśnić, czym jest organizacja pożytku publicznego i w jaki sposób można wspomóc jej działalność.

          - aktywnie uczestniczyć w działaniach na rzecz wspierania innych ludzi, rozwoju środowiska lokalnego [aktywność w organizacjach pozarządowych, praca w wolontariacie];

          - zaprezentować* wybraną organizację pozarządową [misja, wartości, cele, formy działania, struktura organizacyjna, znaczenie dla środowiska];

          - przedstawić historię NSZZ ”Solidarność”;

          - zaplanować działalność i strukturę organizacyjną dowolnego stowarzyszenia.
          1. Media i opinia publiczna

          - podać przykłady środków masowego przekazu;

          - podać przykłady pracy dziennikarzy;

          - odszukać w środkach masowego przekazu przykłady reklam.

          - podać główne cechy środków masowego przekazu;

          - podać główne cechy opinii publicznej;

          - wymienić główne funkcje mediów;

          - podać przykłady mediów społecznościowych;

          - odczytać, zilustrowane w prostej formie, wyniki wskazanego sondażu opinii publicznej;

          - wymienić główne funkcje reklamy.

           

           

          - odczytać cel wskazanej kampanii społecznej;

          - wskazać pozytywne i negatywne aspekty funkcjonowania mediów społecznościowych;

          - wymienić główne zasady etyki dziennikarskiej;

          - odszukać w tekście publicystycznym fakty i opinie;

          - wymienić podstawowe sposoby perswazji / manipulacji stosowane w mediach.

          - dostrzec środki perswazji / manipulacji zastosowane we wskazanej reklamie;

          - wyjaśnić, jaką rolę pełni opinia publiczna [sondaże opinii publicznej] w państwie demokratycznym;

          - uzasadnić konieczność przestrzegania zasad etyki dziennikarskiej;

          - odszukać przykłady łamania etyki dziennikarskiej;

          - uzasadnić konieczność oddzielania faktów od opinii.

          - wyjaśnić, w jaki sposób należy strzec się przed manipulacją stosowaną w reklamach;

          - dokonać krytycznej analizy wybranej reklamy;

          - zaplanować [przeprowadzić / wziąć aktywny udział] kampanię reklamową [kampanię społeczną].

           

           

          Podsumowanie i test

           

           

           

           

           
          1. Organizacje międzynarodowe

          - rozwinąć skrót ONZ;

          - rozwinąć skrót NATO;

          - podać przykłady działań podejmowanych przez ONZ;

          - podać przykłady działań podejmowanych przez NATO.

          - wymienić, główne cele i zadania ONZ;

          - wymienić główne cele i zadania NATO;

          - rozpoznać przejawy realizacji przez państwo polityki zagranicznej;

          - wymienić główne organy ONZ.

          - wyjaśnić, jaką rolę pełnią ambasadorzy i konsulowie;

          - wyjaśnić, jakie są główne cele polityki zagranicznej państwa;

          - określić, kiedy powstało ONZ i kiedy powstało NATO;

          - wyjaśnić, czym zajmuje się Rada Bezpieczeństwa ONZ;

          -wyjaśnić pojęcie misja pokojowa ONZ, - wymienić przykłady aktywności Polski w ONZ i NATO.

           

          - wyjaśnić, czym różni się ONZ od innych organizacji międzynarodowych;

          - wyjaśnić, jaka rolę odgrywa NATO w polityce obronnej państwa polskiego;

          - wymienić nazwy, innych niż ONZ i NATO, organizacji międzynarodowych, do których należy Polska.

          - zaprezentować* wybraną misję pokojową ONZ, w której brały udział/biorą wojska polskie [cele, zadania, historia misji, charakterystyka konfliktu, udział wojsk polskich, geografia polityczna],

          - wskazać na mapie państwa członkowskie NATO.

          1. Unia Europejska

          - wymienić rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej;

          - wymienić państwa sąsiadujące z Polską, które należą do Unii Europejskiej.

           

          - określić, kiedy i gdzie podpisano traktat o powstaniu Unii Europejskiej;

          - wymienić imiona i nazwiska Ojców założycieli zjednoczonej Europy;

          - wymienić główne przyczyny integracji europejskiej,

          - wymienić główne zasady funkcjonowania Unii Europejskiej;

          .

           

          - wymienić główne etapy integracji europejskiej;

          - wskazać na mapie państwa członkowskie Unii Europejskiej;

          - odszukać informacje o życiorysie politycznym Ojców założycieli zjednoczonej Europy;

          - wyjaśnić główne zasady funkcjonowania Unii Europejskiej;

          - podać nazwy głównych organów Unii Europejskiej;

          - wymienić imiona i nazwiska Polaków pełniących ważne funkcje w instytucjach /organach Unii Europejskiej.

          - podać podstawowe kompetencje głównych organów Unii Europejskiej,

          - przedstawić wady i zalety procesu integracji europejskiej,

          - zaprezentować sylwetki polityczne Polaków pełniących ważne funkcje w instytucjach /organach Unii Europejskiej.

          - zaprezentować* wybrane problemy [osiągnięcia] Unii Europejskiej;

          - zaprezentować* wybrane państwa członkowskie Unii Europejskiej [historia, kultura, demografia, ekonomia, itp.]

          - zaplanować [zorganizować / aktywnie uczestniczyć] Dzień Europy w szkole.
          1. Polska w Unii Europejskiej

          - podać przykłady praw/korzyści, które nabyli obywatele polscy po wejściu Polski do Unii Europejskiej,

          - podać rok, w którym Polska przystąpiła do Unii Europejskiej.

          - wyjaśnić, w jaki sposób nabywa się obywatelstwo Unii Europejskiej,

          - wymienić prawa wynikające z obywatelstwa Unii Europejskiej,

          - wymienić nazwy funduszy unijnych, z których korzysta Polska.

           

           

          - podać informacje dotyczące głównych etapów integracji Polski z Unią Europejską [referendum ratyfikacyjne];

          - podać przykłady wykorzystania funduszy unijnych;

          - wyjaśnić, na czym polega Europejski Rynek Wewnętrzny.

           

          - ocenić proces integracji Polski z Unią Europejską - przedstawić korzyści i zagrożenia;

          - wyjaśnić, na jakich zasadach funkcjonuje Strefa Schengen;

          - przedstawić korzyści wynikające z przynależności Polski do Strefy Schengen.

          - zaprezentować* inwestycje gminne, finansowane ze środków unijnych;

          - zaprezentować* wybraną inicjatywę unijną dotyczącą młodzieży.

           
          1. Problemy współczesnego świata

          - wymienić przykłady ilustrujące proces globalizacji;

          - podać przykłady pomocy humanitarnej.

          - wskazać, na podstawie mapy, państwa globalnej Północy i globalnego Południa;

          - wyjaśnić, na czym polega różnica pomiędzy państwami globalnej Północy i globalnego Południa;

          - podać przykłady globalizacji ekonomicznej i kulturowej współczesnego świata.

          - podać przykłady ilustrujące dysproporcję rozwojową pomiędzy państwami globalnego Południa i globalnej Północy;

          - podać przykłady zależności pomiędzy państwami globalnej Północy i globalnego Południa;

          - uzasadnić konieczność udzielania pomocy humanitarnej.

          - podać przyczyny dysproporcji rozwojowych współczesnego świata;

          - wymienić korzyści i zagrożenia wynikające z procesu globalizacji;

          - wyjaśnić, dlaczego pomoc dla państw biednego Południa jest często nieskuteczna;

          - wyjaśnić pojęcia Grupa G7.

          - zaprezentować* działania wybranej organizacji pozarządowej zajmującej się udzielaniem pomocy humanitarnej; 

          - zorganizować debatę / dyskusję [wziąć aktywny udział w debacie / dyskusji] dotyczącą sposobów udzielania efektywnej pomocy społecznościom globalnego Południa;

          - zaprezentować* problemy wybranego państwa globalnego Południa.
          1. Konflikty zbrojne na świecie

          - podać przykłady działań terrorystycznych;

          - podać przykłady konfliktów międzynarodowych.

          - podać przykłady organizacji międzynarodowych zajmujących się rozwiązywaniem konfliktów i walką z terroryzmem;

          - wymienić skutki długotrwałych konfliktów międzynarodowych.

          - na wybranych przykładach przedstawić przyczyny współczesnych konfliktów międzynarodowych;

          - wymienić skutki rozwoju terroryzmu we współczesnym świecie;

          - wymienić cechy ludobójstwa.

           

          - przedstawić różne rodzaje terroryzmu;

          - wyjaśnić, dlaczego walka z terroryzmem jest trudna i często nieskuteczna.

          - zaprezentować* wybrany konflikt międzynarodowy [lokalizacja konfliktu na mapie, strony konfliktu, przyczyny i formy konfliktu, sposoby rozwiązania sporu].

          Podsumowanie i test

           

           

           

           

           

           

  • Galeria zdjęć

      brak danych